بیر رسساملیق درسی
نزار قـَببانی
تقی تبریزلی
نزار قـَببانی
تقی تبریزلی
- بیر رسام‌لیق درسی
1
اوغلوم بویاخ قوتوسونو منیم اؤنوم‌ده سریر
و من‌ده‌ن بیر قوش چک‌مه‌ی ایستیر
مولچونو بوْز بوْیایا باتیریرام و میل‌له قیفیل‌لی دؤرددووار چکیرهم.
حئیرت‌له دولور گؤزله‌ری:
« ... آما بو بیر محبس، آتا،
قوش چک‌مه‌یی بیل‌میرسن یوخ‌سا؟»
و من اونا دئییرهم: «اوغلوم، باغیش‌لا منی.
من قوش‌لارین شکلیی‌نی یادیرقامیش‌ـام.»
2
اوغلوم قلم قوتوسونو وئریر منه و اونا بیر دنیز چک‌مه‌ی ایستیر
من بیر قارا قلم گؤتوروره‌م
و بیر قارا داییره چکیرهم
اوغلوم منه دئییر:
«آما بو قارا داییره‌دی آتا ...
دوغال بیر دنیز چک‌مه‌یی باشارمیرسان؟
بیرده‌کی دنیزین رنگی ماوی اول‌دوغونو بیلرسن‌می؟
من اونا دئییرهم: «اوغلوم،
بیر زامان دنیز رسیمین‌ده اوستایدیم
بوگون تک‌جه چنگه‌یی‌نن قاییق‌دان دانیش‌ماق اولار
دنیزله‌ر، ماوی رنگ، و آزاد بالیق‌دان دانیش‌ماق
داها یاساق‌دیر منه.
3
اوغلوم نقاش دفتری‌نی اؤنوم‌ده آچیر
و من‌ده‌ن بیر بوغدا کوله‌شی چک‌مه‌ی ایستیر.
من قلمی گؤتوروب
و بیر توفه‌نگ چکیرم
اوغلوم منیم جهل‌ـیمه گولوم‌سه‌ییر،
سورشور،
«بیله‌مه‌دین سن، آتا،
بوغدا کوله‌ش‌ـیله توفه‌نگ‌ـین فرقی‌نی؟»
من‌ـیسه دی‌ییره‌م «اوغول،
بیز زامان بیلردیم من
کوله‌ش‌له‌رین شکیل‌ـینی
سوْمونون شکیل‌ـینی
قیزیل گولون شکیل‌ـینی
اما بو گرگین زامان‌دا
اورمان‌ـین آغاج‌لاری میلیشیالارا قوشولوب‌لار
و قیزیل گول‌له‌ر بوغوناق گئییم‌له‌ر گئییب
بو مسلح کوله‌ش‌له‌ر زمانه‌سی
مسلح قوش‌لار
مسلح مدنیت ...
و مسلح دین زمانه‌سین‌ده
ایچین‌ده بیر توپانجا گیزلن‌مه‌میش سوْمو آلابیل‌مه‌زسن‌می
اوزووه تیکان‌لاری بات‌مادان چؤل‌ده‌ن بیر قیزیل گول دره‌بیل‌مزسن‌می
اووجوون ایچین‌ده پارتلامایان بیر کیتاب آلابیل‌مزسن‌می.»
4
اوغلوم یاتاغ‌ـیمین قیراغ‌ـین‌دا اوتورموش
من‌ده‌ن بیر شئعر سؤیله‌مه‌ک ایستیر،
گؤزوم‌ده‌ن بیر دام‌جی یاش یاسدیق اوسته دامیر.
اوغلوم اونو یالی‌ییب، شاشیریب منه باغیریر
«آما بو گؤز یاشی‌دیر آتا، شئعر دئییل!»
و من اونا دئییرهم:
«سن بوْیاباشا چاتان‌دا، اوغلوم،
و عربی شئعر دیوان‌ـین اوخویان‌دا
دونیاینان گؤزیاشی دوغ‌مالیغ‌ـینی
و عرب شئعری‌نین بیر یازی‌چی‌نین
بارماق‌لاری‌ـینان سیلی‌نن گؤزیاش‌ـین‌دان سووای اول‌مادیغی‌نی
کشف ائده‌جک‌سن.»
5
اوغلوم میداد-قلم‌له‌ری‌نین قوتوسونو
منیم اؤنومه توللاییر
و من‌نه‌ن اونا بیر وطن چک‌مه‌ک ایسته‌ییر
مولچو الیم‌ده تیتره‌ییر
و من گؤزیاشی یاغ‌دیراراق دیزه کوچوره‌م.
1
یَضَعُ إبنی ألوانه أَمامی
ویطلُبُ منی أن أرسمَ لهُ عُصْفُوراً..أغطُّ الفرشاةَ باللون الرمادیّْ
وأرسُمُ له مربَّعاً علیه قِفْلٌ.. وقُضْبَانْ
یقولُ لی إبنی، والدَهْشَةُ تملأ عینیْه:«... ولکنَّ هذا سِجْنٌ
ألا تعرفُ ، یا أبی، کیف ترسُمُ عُصْفُوراً؟؟»
أقول له: یا وَلَدی ... لا تُؤاخذنی
فقد نسیتُ شکلَ‌العصافیرْ...
2
یَضَعُ إبنی عُلْبَةَ أقلامِهِ أمامی
ویطلُبُ منّی أن أرسمَ له بَحْراً..آخُذُ قَلَمَ الرصاصْ،
وأرسُمُ له دائرةً سَوْدَاءْ..یقولُ لی إبنی:
"ولکنَّ هذه دائرةٌ سوداءُ، یا أبی..ألا تعرفُ أن ترسمَ بحراً؟
ثم ألا تعرفُ أن لونَ البحر أزْرَقْ؟.."أقولُ له: یا وَلَدی.کنتُ فی زمانی شاطراً فی رَسْم البِحارْ
أما الیومَ ... فقد أخذُوا منی الصُنَّارةَ
وقاربَ الصید ...
وَمَنَعُونی من‌الحوار مع‌اللون‌الأزرقْ..واصطیادِ سَمَکِ الحرّیة.
3
یَضَعُ إبنی کرّاسَةَ الرَسْم أمامی ...
ویطلبُ منّی أن أرسُمَ له سُنبُلَة قَمحْ.أُمْسِکُ القلم ...
وأرسُمُ له مسدَّساً ...
یسخرُ إبنی من جهلی فی فنّ الرسمْ
ویقولُ مستغرباً:ألا تعرف یا أبی الفرقَ بین السُنْبُلَةِ .. والمُسدَّسْ؟
أقولُ یا وَلَدی..کنتُ أعرف فی الماضی شکْل السنبلَهْ
وشَکْلَ الرغیفْ
وشَکْلَ الوردَهْ..أما فی هذا الزمن المعدنیّ
الذی انضمَّت فیه أشجارُ الغابة
إلى رجال المیلیشْیَاتْ
وأصبحت فیه الوردةُ تلبس الملابسَ المُرقَّطَهْ..فی زمن السنابلِ المسلَّحهْ
والعصافیرِ المسلَّحهْ
والدیانةِ المسلّحهْ..فلا رغیفَ أشتریه..إلا وأجدُ فی داخله مسدَّساً
ولا وردةً أقطفُها من الحقل
إلا وترفع سلاحَها فی وجهی
ولا کتابَ أشتریه من المکتبهْ
إلا وینفجر بین أصابعی...
4
یجلسُ إبنی على طرف سریری
ویطلُبُ منی أن أسمعَهُ قصیدَهْ
تسْقُطُ منی دمعةٌ على الوسادَهْ
فیلتقطها مذهولاً.. ویقول:
" ولکنَّ هذه دمعةٌ ، یا أبی ، ولیست قصیدَهْ".أقولُ له:عندما تکبُرُ یا وَلَدی..وتقرأُ دیوانَ الشعر العربیّْ
سوفَ تعرفُ أن الکلمةَ والدمعةَ شقیقتانْ
وأن القصیدةَ العربیّهْ..لیستْ سوى دمعةٍ تخرجُ من بین الأصابعْ..
5
یضعُ إبنی أقلامَهُ ، وعلبةَ ألوانه أمامی
ویطلب منّی أن أرسمَ له وَطَناً..تهتزُّ الفرْشَاةُ فی یدی..وأَسْقُطُ باکیاً...