.

.

 

 

   بالون سفری 

   روبئرت والزئر 

   چئویرن: سایا

 

روبئرت والزئر   1878ده سیویس اؤلکه سینین بییل شهرینده آلمان دیللی، چوخ اوشاقلی بیر عائله ده آنادان اولدو. او آدلیم رسسام کارل والزئرین قارداشی دیر. اونون «تانئر باجیلاری»، «یاکوب فون قونتئر» و «یاردیمچی» کیمی ایلکین رومانلاری اوخوجولار، تنقیدچیلر و فرانتس کافکا، توماس مان کیمی یازیچیلارین آلقیشینی قازاندی. والزئر 1905- 1913 ایللر آراسی برلین ده یاشاییب و ایشله دی و اؤز اؤلکه سینه دؤندوکدن سورا قیسساناغیل و ادبی نثر یازماقلا مشغول اولدو، سورا ایسه روحسال خسته لییه دوشدو، بیر زمان خسته خانادا قالدیقدان سورا قالان عومرونو اینزیوادا باشا چاتدیردی. 1956 نجی ایلین دئسامبریندا دونیادان کؤچدویو زامان کیمسه اینانا بیلمزدی، بو یادیرقانمیش، بیر زامان گئنیش شوهرتلی بیر یازیچیمیش.

والزئر اؤز یوردونون، آلتی – یئددی گلیشمیش و مودئرن یازیچیلارینان بیری ساییلیر.

گؤزل تشبیه لر و ایماژلارلا دولو، بالون سفری آدلی قیسسا ناغیل روبئرت والزئرین آدلیم قیسسا ناغیللاریندان بیری دیر، و ظننیمجه ایندییه قدر نه آذربایجانجایا نه ده فارسجایا چئوریلمه میشدی.  

 

 

·         بالون سفری

·         روبئرت والزئر

·         سایا

 

او اوچ کیمسه، کاپیتان، بیر آغا و بیر گنج قیز سَله نین ایچینه مینیللر، ساخلاییجی ایپلر بوراخیلیر، و عَجیبه ائو، ایشینی هله سالیب – چیخان کیمسه یه تای آستاجا اوچور. آشاغیدا ییغیلانلار "یولوز اوغورلو اولسون " دئییب، بؤرکلرین و مندیللرین ترپَدیللر. یای آخشامینین ساعات اونو دور. کاپیتان بیر نَخشه نی میزین اوستونه سریب و اولارا دئییر، ایستَیرلرسه نَخشه نی اوخوماقلا باشلارین قاتسینلار، آدام گؤروندویو قدر اوخویوب و قارشیلاشدیرا بیلیر. هر بیر زادین قَهوئییمتول ایشیغی وار. گؤزل آیلی گئجه عظمتلی گؤرونن بالونو گؤرونمَز قوینونا آلیر، یوموشاق و دینجلیکله یوکسکلره اوچور گیرده گؤوده و اسمَجه اونون قوزایا ساری آپاردیغینی چتینلیکله دویماق اولور. نَخشه نی آختاران کیشی وئریلن گؤسترگه یه گؤره بیر آزدان بیر آزا بیر دولو اووج قوم آشاغییا تؤکور. بالونون تَرکینده قوملا دولو اولان بئش توربا یاواش یاواش آشاغی تؤکمه لی دیر. نه گؤزلدیر، رنگی آتمیش قارا درینلیک! بو سئویملی و معنالی آی ایشیغی چایلاری گؤموش رنگله تانیتدیریر. او آشاغیدا، ائولر خیرداجا و سوچسوز اویونجاقلارا بَنزَییر. سانکی اورمانلار ابهاملی اسگی ماهنیلار اوخویوللار، آنجاق بو ماهنی، هر نه دن اؤنجه اؤز اؤزونه اصیل بیر علم دیر. یئرین گؤرکمی، سَله نین قیراغلاریندان سئحرکار الینی آشاغی ساللامیش بیر گنج قیزین یوخوسوندا گؤردویو، یاتمیش بیر هوندور کیشینین احوالینا اوخشور. بو اویدورجو آخیم، لئلکلی سوروجولوک بؤرکو قویموش و عین زاماندا مودئرن گئییمده اولان بیر شووالییه نین باشینا اوخشور. یئر نه سایخاش دیر! هر بیرزادی آیدینجاسینا گؤرمک اولور، کند یوللاریندا یالقیز آداملار، کیلسه نین بیزلییی، گوندَلیک ایشیندن واختیندا کند ائوینه ساری نئجه آغیر آددیملارنان دؤنن ایشچی، خیال کیمی اؤتن قاطار، شوسه یوللار اوزوناسی گؤز قاماشدیریجی آغ رنگی، انسانین تانینیب – تانینمامیش کدری آشاغیدان یوخاری گلن اینیلتیلرینده دویولور. یالقیزلیغین ایتیرن بؤلگه لرین باشقا سسی وار، و بئله دوشونولور ایتیلمیش یئرلرین یالنیزلیغینین سسی دویولمالی و حتتا گؤرونمه لی دیر. ایندی عظمته بویانمیش و پارلایان ائلب (Elbe چایی) ین آخیمی اوسته کی گؤزللیک او اوچ کیمسه نین گؤزلرین قاماشدیریر. گئجه اسینتیسی قیزجیغازی حسرتدن باغیرتییا گرکدیریر. نه یی دوشونمک ایستیر؟ اؤزو ایله گتیردییی گول دسته سیندن بیر توخ رنگلی گؤرکملی قیزیل گول آییریب سویا آتیر، و اونلا بیرگه کدرلی گؤزلری نه یامان شاخیر! لاپ ائله بیل کی گنج قادین یاشاییشین عذاب دولو دؤیوشونو بیر یوللوق آرخاسیجا آتا بیلیبب. بو ایسه بؤیوک بیر آجی دان آیریلمادان دوغان بیر سانجی دیر و نه سمیرسیز دیر بوس-بوتون دونیا! اوزاقلاردا بیر توپلوم مرکزینین چراغلاری ایشیلدیر. کاپیتان شهَرین آدینین وجه تسمیه سین سؤیلور. گؤزل و اغوا ائدیجی درینلیک! و سایسیز مئشه لر و  زمیلری آرخالاریجا بوراخمیشلار، داها گئجه یاریسی دیر. ایندیسه یئرین اوزونده، اوغورولوق قوپوسو قوپدوغو بیر یئرده، بیر یول کَسن آیاق دره - دره گئدیر و او آشاغیدا میلیونلارجا انسان اؤز یاتاقلاریندا بو بؤیوک یوخونو یوخلاییبلار. ایندی بیر کوره بوتونلوکله اویغودا، و بیر خالق بؤیوک مَشَققَتدن دینجلمَده دیر. قیز گؤلور. نه ایستی دیر ائله بیل دوغما دیارین لطافتلی بیر اوتاغیندا آنا، خالا، باجی، قارداش و یا سئوگیلیننَن دینجلیک ساچان بیر ایشیق دا اوتوروب و گؤزل آنجاق بیر قَدر بیر هاوایلا اوزون - اوزون بیر شیرین ناغیلی اوخور. قیزجیغاز یاتماق ایستیر، داها باخماقدان یورولوب. سله ده دوران هر ایکی کیشی سس سیز آما دیققتله گئجه یه زیللَنیبلر. تمیز سیلینمیش دوزنلرین گؤزه چارپان آغ رنگی، باغلار و یابانی کوللوقلارا چئوریلیر. کیشی آشاغی باخیر ائله بیر یئرلره کی آیاغینی هئچ زامان  اورالارا قویماز چونکو بو یئرلرین بیر چوخوندا هئچ بیر ایشی یوخ. نه بؤیوک و نه تانینماز دیر بیزیم اوچون یئر! لئلکلی کیشی آشاغییا نظرسالیب دوشونور. هَن،  بو اوجالیقدان انسان آنا یوردونون بیر آزین آنلییا بیلیر. انسان دویور، او نه تانینمامیش و نه گوجلو دور. سحر گون دوغانا دک ایکی ولایت گزیلیب. آشاغیدا اوتوراغلیلاردا (مسکونی یئرلرده) یئنه ده حیات اویانیر. سوروجو آشاغییا ساری قیشقیریر «بو یئرین آدی نه دیر؟». بیراینجه گنج سس جاواب وئریر. و هله ده باخیللار او اوچ انسان؛ قیزدا ایندیجه دوروب. رنگلر اؤزلرین بللندیریر، و نَسنه لر آیدینراقلاشیر. دنیزلر، نَخشه لرده مئشه لر اورتاسیندا گؤرسَدیلدیی کیمی چوخ گؤزل گؤرونور، اسگی خَزَللر ایچینده هله قالان کالاوالاری،دیکَلمیش قالالاری گؤرمک اولور؛ تپه لر تقریبن بیلینمَدن یوکسلیرلر، سونالار سولاردا تیترک آغلیقلار گؤرونولر، و اینسانسال حیاتین سسلری مهربانجاسینا اوجالیر، و اولار هله ده اوچولار، و سونوجدا عظمتلی گونش اؤزون گؤرسه دیر، و، بالون بو غرورلو اولدوزا طرف چکیلیب سئحیرلی و گیجَللندیریجی اوجالارا  آتیلیر. قیز قورخودان چیغیریر. کیشیلر گولور.